Programske mjere nenovčane podrške podeljene su na osam ključnih oblasti podrške koju nudi Odjeljenje za lokalni ekonomski razvoj i društvene djelatnosti - Odsjek za preduzetništvo turizam statističko - analitičke poslove Grada Prnjavor:
- Kontinuirano praćenje i analiza stanja i potreba lokalne privrede, u cilju boljeg razumijevanja problema, prepreka i potreba preduzetnika
- Informisanje preduzetnika o svim temama važnim za rast i razvoj njihovog poslovanja
- Konsultativne, savjetodavne i edukativne aktivnosti sa ciljem pružanja podrške u započinjanju poslovanja jačanju konkurentnosti i održivosti poslovanja, kao i daljih ulaganja u cilju rasta i širenja poslovanja
- Start-up podrška
- Konsultativne i savjetodavne usluge za preduzetnike koji se suočavaju sa poteškoćama u poslovanju
- Konsultativne i savjetodavne usluge za preduzetnike koji žele da prošire i unaprjede svoje poslovanje
- Promovisanje proizvoda i usluga MSP i preduzetnika koji posluju na teritoriji Grada Prnjavor putem internet stranice Grada, lokalnih medija, na domaćim i međunarodnim sajmovima, sa ciljem unaprjeđenja njihove konkurentnosti, kroz povećanje proizvodnih i uslužnih kapaciteta, uvođenja inovativnih proizvoda i usluga, unaprjeđenje kvaliteta proizvodnog procesa, proizvoda i usluga kroz uvođenje proizvodnih i standarda kvaliteta, jačanje marketinških sposobnosti, poboljšanje plasmana na domaćem i inostranom tržištu, i dr.
- Povezivanje, umrežavanje i uvezivanje potencijalnih preduzetnika, a naročito mladih i žena, koji imaju kvalitetne, kreativne i inovativne poslovne ideje sa potencijalnim partnerima i finansijerima (privrednicima koji žele da kao partneri ili investitori podrže kreativne poslovne ideje i inovativne djelatnosti, bankama, investitorima iz dijaspore, stranim i domaćim investitorima, finansijskim institucijama na višim nivoima vlasti) u cilju ostvarenja neophodnih sredstava za započinjanje i realizaciju svog poslovanja. Saradnja sa udruženjima preduzetnika, esnafskim i strukovnim udruženjima u cilju unaprjeđenja javno-privatnog dijaloga, te boljeg razumjevanja nedostataka na tržištu, utvrđivanja administrativnih prepreka i konkretnih potreba preduzetnika, te pružanja koordinirane i fokusirane podrške.
Odsjek za preduzetništvo, turizam snalitičko-statističke i pravne poslove vodi ažuriranu bazu podataka o lokalnoj privredi, uključujući broj registrovanih poslovnih subjekata (mikro, malih i srednjih preduzeća i preduzetnika), podatke o dostupnim lokacijama za investiranje i dostupnom poslovnom prostoru, podatke o ključnim privrednim sektorima na teritoriji Grada Prnjavor, troškovima poslovanja, potencijalnim izvorima finansiranja i dr.
Na osnovu ovih podataka, Odsjek za razvoj i preduzetništvo, kontinuirano prati i analizira stanje i potrebe lokalne privrede, omogućava definisanje mjera i projekata koji doprinose pobošanju poslovnog okruženja i razvoju MSP i preduzetništva na teritoriji Grada Prnjavor. Program podrške preduzetništvu, koji se definiše na godišnjem nivou, zasniva se na rezultatima sprovedenih analiza na godišnjem nivou.
Obavještavanje i izvještavanje postojećih i potencijalnih preduzetnika putem internet stranice namjenjene privredi o različitim pitanjima koja se odnose na:
- Proceduru registracije preduzetnika;
- Korake u započinjanju i uspostavljanju poslovanja i upoznavanje zainteresovanih fizičkih lica sa procedurom za registraciju preduzetnika;
- Obavještenja o nacionalnim i međunarodnim programima za podršku preduzetništvu i inovativnoj djelatnosti;
- Dostupne domaće i strane izvore finansiranja (konkurse za dodjelu bespovratnih sredstava, pristup republičkim fondovima, mogućnostima za učešće na međunarodnim donatorskim projektima, razvojnim kreditima međunarodnih finansijskih institucija i dr.);
- Objavljivanje novina u zakonodavstvu – komentari i tumačenja novih zakona, uredbi i podzakonskih akata, kao i izmjena i dopuna u postojećim pravnim propisima i pružanje konkretnih tumačenja, na zahtjev;
- Upoznavanje preduzetnika sa obavezama i očekivanim troškovima poslovanja, porezima, naknadama i taksama;
- Uslove za plasman robe i usluga na inostrano tržište;
- Procedure zaštite intelektualne svojine;
- Popularne proizvodne standarde i standarde kvaliteta;
- Upućivanje na specijalizovane pružaoce usluga;
- Objavljivanje informacija o potrebnoj radnoj snazi i prilikama za zapošljavanje;
- Objavljivanje informacija o dostupnom poslovnom prostoru i raspoloživim lokacijama za investiranje;
- Adresar/kontakt podatke organizacija koje preduzetnicima mogu pružiti stručnu i profesionalnu podršku (na primejer, u izradi biznis plana), banaka, agencija za promjet nekretnina, notara, advokatskih kancelarija i sl.
- Objavivanje primjera dobre prakse i pozitivnih iskustava u osnivanju biznisa, inovativnoj djelatnosti, u zemlji i inostranstvu.
Konsultativne i savjetodavne aktivnosti razvrstavaju se prema sljedećim ciljnim grupama:
- Potencijalnim preduzetnicima, odnosno „fizičkim licima“ koja planiraju da započnu poslovanje u formi registrovane preduzetničke djelatnosti;
- Postojećim preduzetnicima, registrovanim na teritoriji Grada Prnjavor, koji imaju poteškoća u poslovanju i potrebna im je podrška u održanju svog biznisa i
- Postojećim preduzetnicima, registrovanim na teritoriji Grada Prnjavor, koji žele da prošire svoje poslovanje, putem uvođenja novih proizvoda i usluga, proizvodnih standarda i standarda kvaliteta, proširenja tržišta nabavke, novog zapošljavanja, novih mašina i opreme, prekvalifikacije i dokvalifikacije radne snage i sl.
Fizička lica koja žele po prvi put da započnu poslovanje, u okviru Programa podrške preduzetništvu mogu dobiti sljedeće usluge:
- Univerzalne savjete „za početak poslovanja (start-up)“ u okviru internet prezentacije za privredu;
- Konsultacije i savjete koji se odnose na predstavljanje, definisanje i testiranje poslovne ideje i/ili biznis plana (šta je usluga ili proizvod, kome je namjenjena, šta je inovativno, kakav je odnos ponude i tražnje, potencijalni kanali distribucije, itd.);
- Tumačenje procedura, pomoć u popunjavanju zahtjeva i aplikacionih formulara za različite potrebe;
- Podrška u nalaženju potrebnih profila radne snage i, ukoliko je neophodno, posredovanje u postupku dokvalifikacije i prekvalifikacije radnika;
- Posredovanje u organizaciji edukativnih događaja u oblasti osnivanja biznisa („start-up“);
- Savjetovanje i konsultacije u vezi sa nalaženjem optimalnog izvora finansiranja, uključujući:
- Domaće izvore finansiranja (Vlada Republike Srpske - dodjela budžetskih sredstava podrške u okviru razvojnih planova ministarstava),
- Investiciono-razvojnu banku Republike Srpske - kreditne linije namijenjene preduzetnicima i preduzećima za početne poslovne aktivnosti i razvoj poslovanja,
- Garantni fond Republike Srpske - garancije namijenjene preduzetnicima sa kvalitetnim i perspektivnim projektima, a koji nisu u mogućnosti da obezbijede garanciju kod poslovne banke,
- Zavod za zapošljavanje Republike Srpske - odobrava sredstva po projektima zapošljavanja i samozapošljavanja,
- Komercijalne banke - kreditna sredstva za početne poslovne aktivnosti i poslovanje,
- Evropske i bilateralne grant-sheme za razvoj preduzetništva,
- Razvojne kredite međunarodnih finansijskih institucija za preduzetništvo,
- Zainteresovane privatne finansijere i potencijalne partnere.
- Podrška u pripremi dokumentacije i prijave za programe podrške preduzetništvu na nacionalnom, međunarodnom i lokalnom nivou;
Registracija preduzetnika. Gradska uprava Prnjavor vrši registraciju preduzetnika u skladu sa Zakonom o zanatsko-preduzetničkoj djelatnosti Republike Srpske (“Službeni glasnik RS",br. 117/2011, 121/2012, 67/2013, 44/2016 i 84/19), dok Uredba o preduzetničkim djelatnostima (“Službeni glasnik RS",br 25/2015 i 116/18), sadrži listu djelatnosti koje preduzetnik može obavljati. Fizičko lice koje namjerava da obavlja preduzetničku djelatnost podnosi neposredno, poštom, zahtjev Gradskoj upravi Prnjavor. Obrazac zahtjeva sa uputstvom se može preuzeti u Šalter sali Grada Prnjavor, kao i putem zvanične internet stranice Gradske uprave Grada Prnjavor. Popunjen obrazac i prateći dokumenti se predaju u Šalter sali Gradske uprave, a ukoliko je zahtjev potpun i uredan, rok za donošenje rješenja o registraciji je dva radna dana (vidjeti Vodič za registraciju preduzetnika Grada Prnjavor).
Podrška za lica koja namjeravaju registrovati preduzetničku radnju podrazumijeva:
- Informacije o dokumentaciji potrebnoj za registraciju;
- Pomoć pri popunjavanju zahtjeva za registraciju;
- Određivanje šifara djelatnosti;
- Informacije o knjigovodstvenim agencijama koje mogu angažovati, o firmama koje izrađuju pečat, o načinu pribavljanja posebnih saglasnosti ukoliko su potrebne za pojedine djelatnosti (Uredba o preduzetničkim djelatnostima (Sl. glasnik RS-a broj 25/15 i 116/18); o troškovima koje će imati pokretanjem poslovanja.
Očekivani rezultat ove vrste podrške jeste olakšan proces započinjanja poslovanja, koji se može mjeriti porastom broja registrovanih preduzetnika u odnosu na prethodne godine, sa naročitim fokusom na osjetljive društvene kategorije
5. KONSULTATIVNE I SAVJETODAVNE USLUGE ZA PREDUZETNIKE KOJI SE SUOČAVAJU SA POTEŠKOĆAMA U POSLOVANJU
Potrebe preduzetnika se utvrđuju na osnovu rezultata sprovedenih anketa u odabranim sektorima privrede na godišnjem nivou, ili na osnovu pojedinačnih upita koje mogu uputiti tokom Dana otvorenih vrata ili putem direktnog kontakta sa Odsjekom za preduzetništvo turizam analitičko-statističke poslove Grada Prnjavor.
Savjetovanje preduzetnika koji se bore za opstanak svog poslovanja dostupno je u obliku sljedećih aktivnosti:
- Organizovanje i moderacija sektorskih sastanaka sa ciljem učenja i rješavanja problema sa kojima se preduzetnici susreću u razgovoru sa ravnopravnim kolegama iz sopstvenog sektora (peer to peer learning)
- Razmatranje prijedloga za pružanje podrške određenim privrednim sektorima na sastancima Privrednog savjeta i predlaganje inicijativa u tom pravcu;
- Organizovanje posjete preduzetniku od strane predstavnika Gradske uprave, na njegov lični zahtjev,
- Informacija o konkurentnosti industrijskog sektora i stanja na tržištu u kome preduzetnik posluje;
- Preporuka za angažovanje stručne pomoći u procesu sagledavanja trenutnog stanja u poslovanju i definisanju strategije i taktike razvoja;
- Savjetovanje u procjeni faktorskih uslova za poslovanje (prirodni resursi, kapital, kvalitet raspoložive radne snage, obrazovne institucije, itd.);
- Uključivanje preduzetnika u programe edukacije i projekte podrške koji su trenutno dostupni;
- Konsultacije o mogućnostima nalaženja dodatnih izvora finansiranja;
- Pomoć u popunjavanju aplikacionih obrazaca za ostvarivanje novčanih sredstava;
- Posredovanje u nalaženju strateškog partnera;
- Povezivanje sa organizacijama koje se bave pružanjem podrške preduzetništvu.
Očekivani rezultat ove vrste podrške jeste smanjen broj ugašenih preduzetničkih radnji u odnosu na prethodne godine.
Mikro preduzeća i preduzetnici koji imaju tendenciju ka brzom rastu i širenju poslovanja su najveći generator razvoja lokalne zajednice. U ovu grupu spadaju, naročito, preduzeća i preduzetnici sa izvoznim potencijalom, kojima je potrebno osvajanje novih tržišta na lokalu i u inostranstvu, a da bi to postigli, moraju da budu visoko konkurentni, što podrazumijeva internacionalizaciju tržišta; inovativne, konkurentne proizvode (poboljšanje kvaliteta postojećih proizvoda i proširenje asortimana usluga i proizvoda); prepoznatljivost/brendiranje proizvoda i usluga; snažan marketinški kapacitet u cilju boljeg pozicioniranja na tržištu; uvođenje novih tehnologija; posjedovanje adekvatnih međunarodnh standarda i sertifikata; visoko profesionalnu i kompetentnu radnu snagu; visok stepen inovativnosti i usklađenost ponude i potražnje.
Nenovčana podrška preduzetnicima koji spadaju u ovu grupu obuhvata:
- Identifikovanje uspješnih preduzetnika i njihovih planova za razvoj putem godišnjeg anketiranja i organizovanja sektorskih sastanaka;
- Posjete Gradonačelnika Grada uspješnim preduzetnicima, radi utvrđivanja konkretnih potreba;
- Sprovođenje sektorskih analiza na godišnjem nivou;
- Priprema izvještaja o rezultatima analiza sa prijedlozima za podršku i promovisanje uspješnih preduzetnika - za Privredni savjet;
- Podrška u nalaženju adekvatne radne snage, u saradnji sa Biroom za zapošljavanje;
- Pomoć u nalaženju lokacije za fizičko proširenje poslovanja;
- Razmatranje mogućnosti za subvencionisanje ili oslobađanje od taksi i naknada;
- Posredovanje u bržem dobijanju građevinskih i drugih dozvola;
- Podrška u nalaženju poslovnih partnera i povezivanje sa potencijalnim partnerima na lokalu, iz dijaspore i drugih zemalja;
- Podrška u popunjavanju aplikacionih formulara za dodjelu novčanih sredstava za plasiranje novih proizvoda, nabavku mašina i opreme, uvođenje proizvodnih standarda i sertifikata, standarda kvaliteta i dr (u okviru Programa podrške poljoprivredi Grada Prnjavor, iz republičkih ili donatorskih izvora finansiranja;
- Podsticanje društveno-korporativne odgovornosti kod preduzetnika;
- Organizovanje stručne prakse za učenike kod uspješnih preduzetnika;
- Edukativne aktivnosti u oblasti marketinga i menadžmenta.
- Podrška u eventualnoj promjeni registracije poslovanja iz preduzetnika u d.o.o., zbog rasta poslovanja.
Očekivani rezultat ove vrste podrške jeste povećan broj preduzetnika koji su imali ulaganja u opremu, nove tehnologije, standarde i sertifikate, razvoj radne snage, itd.
Grad Prnjavor i Odsjek za preduzetništvo, turizam, analitičko-statističke i pravne poslove će promovisati lokalnu privredu izrađujući priče o uspješnim privrednicima i preduzetnicima, organizovati i učestvovati u promotivnim aktivnostima koje se odnose na promociju preduzetništva u partnerstvu sa drugim organizacijama i institucijama.
Aktivnosti koje će se podržati u okviru ovog Programa obuhvataju:
- Promovisanje preduzetništva putem internet stranice Grada;
- Posredovanje u pokrivanju ključnih događaja za preduzetnike putem medija;
- Predstavljanje uspješnih preduzetnika na internet stranici (na primjer, kroz akciju „preduzetnik mjeseca“);
- Objavljivanje priča o uspešnim poduhvatima preduzetnika na internet stranici Grada namjenjenoj privredi;
- Promovisanje preduzetnika na lokalnim, domaćim i međunarodnim sajmovima;
- Promovisanje ženskog preduzetništva putem organizacije medijskih događaja i na internet stranici Grada namjenjenoj privredi;
- Saradnja sa srednjoškolskim obrazovnim institucijama u cilju promovisanja omladinskog preduzetništva;
- Organizovanje posjeta srednjoškolaca i mladih nezaposlenih osoba uspješnim firmama.
Očekivani rezultat ovih aktivnosti je bolja vidljivost i pozicioniranje preduzetnika koji posluju na teritoriji Grada Prnjavor na domaćem i međunarodnom tržištu.
Odsjek za preduzetništvo, turizam analitčko-statističke i pravne poslove podstiče komunikaciju, saradnju i partnerstva između MSP i preduzetnika i ostvarivanje kontakata i saradnje sa relevantnim institucijama, partnerima i potencijalnim izvorima finansiranja.
Grad Prnjavor će, u tom smislu, podržati aktivnosti poput;
- Jačanja saradnje sa Udruženjima preduzetnika Prnjavor kroz rad Privrednog savjeta, tokom Dana otvorenih vrata za preduzetnike i kroz druge vidove podrške koja se pokaže kao potrebna;
- Jačanja saradnje sa udruženjima preduzetnika i strukovnim udruženjima, putem sastanaka sa predstavnicima udruženja, organizovanjem sektorskih sastanaka, predlaganja inicijativa na sastancima Privrednog savjeta ili tokom Dana otvorenih vrata za preduzetnike;
- Promovisanja postojećeg udruživanja i podsticanja novog udruživanja na internet stranici Grada Prnjavor namjenjenoj privredi;
- Povezivanje sa privatnim partnerima i potencijalnim investitorima i drugim izvorima finansiranja;
- Posredovanje u ostvarivanju kontakta sa predstavnicima relevantnih institucija na republičkom nivou (na primjer, putem gostovanja njihovih predstavnika na Danu otovrenih vrata);
- Pregovori sa bankama u cilju ponude boljih uslova za finansiranje preduzetnika.
Očekivani rezultat ove aktivnosti je povećan broj inicijativa za unapređenje konkurentnosti preduzetnika i poboljšanje poslovnog okruženja, te ostvarena partnerstva i udruživanje preduzetnika.