Prnjavor - Mala Evropa

Grad Prnjavor je sredina ugodna za rad i življenje. Prepoznatljiva je po multietničnosti i multikulturalnosti i opravdano nosi nadimak „Mala Evropa“ zbog velikog broja nacionalnih manjina koje žive na području opštine (Ukrajinci, Poljaci, Česi, Italijani, i ostali) i koji sa matičnim zemljama imaju uspostavljenu kulturnu i poslovnu saradnju.

Istorijat Male Evrope

Krajem 19. vijeka, prostor opštine Prnjavor tada rijetko naseljen,  nastanjuje stanovništvo iz Istočne i Centralne  Evrope. Posredstvom masovnih migracija, a zahvaljujući politici Austrougarske, opština Prnjavor poprima fizionomiju multietničkog prostora. Prema nekim podacima, krajem 20. vijeka, na području opštine Prnjavor  bilo je nastanjeno oko 20 različitih etničkih grupa, te je Prnjavor s pravom bio prozvan „Mala Evropa“ ili „Evropa u malome“ . Prvi doseljavaju Italijani, 1881.godine i naseljavaju opštinsko selo Štivor. U jesen 1894. godine u Maćino Brdo stižu Česi i prema nekim svjedočenjima donose po prvi put krompir i pojedine sorte voća u Bosnu i Hercegovinu. Područje bivšeg prnjavorskog sreza 1892. godine nastanjuju Poljaci. Po završetku Drugog svjetskog rata Vlada Poljske je pozvala Poljake koji su migrirali iz zemlje da se vrate. Napuštajući Prnjavor, govorili su: „Mi smo ljudi sa dva srca, jedno nam je u Poljskoj, a drugo u raspjevanoj Bosni“. Prve njemačke porodice prostor opštine Prnjavor naselile su 1888. godine, a deset godina kasnije ove prostore počeli su naseljavati Ukrajinci. Naseljavanje Mađara trajalo je od 1900. do 1910. godine. Ne postoje tačni podaci o vremenu doseljavanja Roma, ali postoji podatak da su Romi na područje Balkana doselili prije više od 700 godina, o čemu svijedoče i stari nadgrobni spomenici.  U manjem broju, područje opštine naseljeno je Slovacima, Slovencima, Rusima, Rusinima i pripadnicima drugih naroda. Narodi su dolazili u konjskim zapregama donoseći sa sobom različitu etnologiju i etnografiju i ostavljajući zauvijek utisnut pečat svojih običaja, jezika i kulture. Zajednički život na ovim prostorima, često obilježen i burnim događanjima, ipak je sačuvao ambijent uvažavanja i tolerancije, koji je već decenijama karakteristika Prnjavora. Zato s ponosom i danas nosimo nadimak „Mala Evropa“.

Nacionalne manjine danas

Po popisu koji je proveden 2003. godine, u Prnjavoru živi 1452 pripadnika nacionalnih manjina, što čini 10% od ukupnog broja nacionalnih manjina u Republici Srpskoj.  Nacionalne manjine u Prnjavoru uživaju podršku Grada Prnjavor u vidu finasiranja manifestacija i projekata koje organizovano sprovode djelovanjem kroz svoja udruženja.

Festival nacionalnih manjina Grada Prnjavor „Mala Evropa“ je manifestacija međunarodnog karaktera na kojoj učestvuju kulturno-umjetnička društva iz cijele Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, zemalja regiona, matičnih zemalja pripadnika nacionalnih manjina (Češka, Poljska, Italija, Ukrajina), te zemalja članica Evropske unije. Festival posjeti najmanje 2000 posjetilaca iz zemlje i inostranstva, a gosti festivala su i visoki funkcioneri (predstavnici izvršne vlasti) iz Republike Srpske  i Bosne i Hercegovine i zemalja regiona, ambasadori matičnih zemalja pripadnika nacionalnih manjina koje žive na području opštine Prnjavor, te predstavnici i članovi udruženja nacionalnih manjina iz zemlje i inostranstva, kao i predstavnici Savjeta Evrope.

Osnovni cilj Festivala nacionalnih manjina Grada Prnjavor „Mala Evropa“ jeste promocija i očuvanje tradicije, kulture, jezika i običaja nacionalnih manjina sa područja Grada Prnjavor, te promocija ljepote zajedništva i različitosti karakterističnih za Grad Prnjavor, kao i uspostavljanje novih i jačanje već postojećih veza sa matičnim zemljama pripadnika nacionalnih manjina sa područja opštine.

Važan aspekt festivala je promocija Grada Prnjavor, ali i regiona, posebno opština Banjalučke regije, u turističkom, kulturnom i poslovnom  smislu, s obzirom na činjenicu da su gosti festivala organizovane grupe turista iz Češke, Poljske, Ukrajine i Italije, te zemalja regiona. Na festivalu se, pored plesova i igara karakterističnih za pripadnike nacionalnih manjina i njihovih matičnih zemalja predstavljaju stari zanati i gastronomski specijaliteti tradicionalnih kuhinja navedenih zemalja. U sklopu festivala organizuju se i posjete poznatim turističkim destinacijama na području opštine Prnjavor i susjednih opština, zbog čega ova manifestacija ima pozitivan uticaj na promociju i razvoj turizma cijele regije.

Grad Prnjavor navedenu manifestaciju organizuje u saradnji sa Savezom nacionalnih manjina opštine Prnjavor i pojedinačnim udruženjima nacionalnih manjina sa područja opštine (Udruženje Poljaka, Čeha, Ukrajinaca, Italijana i Roma).

Festival se održava u ljetnjem periodu.

Detaljnije o tome kako je Prnjavor postao „Mala Evropa“ možete pogledati ovdje: http://www.prnjavor.info/kako-je-prnjavor-postao-mala-evropa/

Prnjavor – grad parkova i drvoreda

Sa mnoštvom parkova, uređenih zelenih površina i drvoreda u svim glavnim ulicama, Grad Prnjavor se sa pravom smatra jednom od najzelenijih sredina u Republici Srpskoj.

Drvored u ulici Svetog Save u Prnjavoru

Kultura

Osnovni nosilac kulturnih dešavanja na području Grada Prnjavor su JU „Centar za kulturu Prnjavor“ i JU „Narodna biblioteka Prnjavor“. Na šarolikost kulturnog mozaika bitno utiče i veliki broj različitih nacija od kojih svaka ima svoje bogato i specifično kulturno nasljeđe, koje javno afirmišu i na taj način utiču na kulturne sadržaje naše opštine. Svoje djelovanje sprovode kroz kulturno umjetnička društva. Najznačajnije kulturne manifestacije koje se održavaju tokom godine su obilježavanje međunarodne i pravoslavne Nove godine, Svetosavski bal, Maškare u Štivoru i Maćinom brdu, Ukrajinski bal, Pjesnički maraton, Festival nacionalnih manjina, Gradska smotra folklora, manifestacije povodom Vaskrsa, manifestacije povodom Dana Grada kao i niz drugih manifestacija koje se održavaju u skladu sa Programom obilježavanja značajnih datuma Grada Prnjavor.

Obrazovanje

Predškolsko vaspitanje odvija se u okviru Dječijeg vrtića “Naša radost“ i nekoliko privatnih centara za edukaciju predškolske djece. Na području Grada Prnjavor djeluje 8 osnovnih škola, u okviru kojih postoje područne škole. Srednje obrazovanje odvija se u okviru dvije srednje škole i to: JU Centar srednjih škola “Ivo Andrić” Prnjavor I JU Gimnazija Prnjavor. U Prnjavoru postoji i JU Muzička škola “Konstantin Babić” Prnjavor, gdje se nastava  izvodi individualno na šest instrumenata (harmonika, klavir, gitara, violina, flauta, klaniret)  i grupno (solfeđo, teorija muzike, muzički instrumenti, hor), dok je u srednjoj muzičkoj školi nastava  organizovana na dva odsjeka: Muzički izvođač i Muzički saradnik-teoretičar.

Sport

Na području Grada ne postoje posebne ustanove sporta, već egzistira veći broj sportskih klubova iz različitih oblasti sporta: fudbal, košarka, rukomet, odbojka, džudo, karate, tekvondo, kik-boks, šah, atletika, tenis i td. Najvažniji sportski objekti su: SRC „Borik“, nekoliko sportskih dvorana, 22 sportska igrališta u mjesnim zajednicama i dva bazena. Najvažnije sportske manifestacije su: „Izbor sportiste godine“, „Svetosavski šahovski turnir“, „Osmomartovski šahovski turnir“, „Međunarodna ulična trka“, Međunarodni turnir u tekvondou “ Prnjavor open” , „Đurđevdanski vaskršnji kup nacija“, Turnir u uličnoj košarci – “VIVIA 3x3 STREET BALL Prnjavor”, Džudo kamp „Mala Evropa“, više fudbalskih turnira, kao i mnoge druge sportske manifestacije. Većina navedenih manifestacija je međunarodnog karaktera.